Ưu điểm và nhược điểm Nền kinh tế nền tảng

Kể từ khi xuất hiện nền kinh tế chia sẻ vào giữa năm 2000, cách thức kinh doanh truyền thống đã bị ảnh hưởng. Đối với một số người, hệ thống kinh tế xã hội này đã thay đổi cách mọi người tương tác, kinh doanh và tận dụng các nguồn lực của họ. Mặt khác, các nhà phê bình nói rằng các doanh nghiệp truyền thống cũng chịu nhiều tổn thương từ nền kinh tế này[6]. Nhìn chung, nền kinh tế nền tảng có một số ưu điểm không thể phủ nhận, đồng thời sở hữu những nhược điểm cần giải quyết, xét trên các yếu tố: Cạnh tranh, Cải tiến, Thu nhập, Luật lệ, Môi trường, Xã hội[7].

Ưu điểm

Cạnh tranh

Nền kinh tế nền tảng làm cho nền kinh tế minh bạch hơn. Nền tảng cung cấp cho các nhóm lớn người dùng thông tin về hàng hóa, dịch vụ và giá cả, cái nhìn sâu sắc về sự khác biệt về chất lượng trong việc cung cấp bằng cách hiển thị đánh giá của người dùng. Thông qua các nền tảng, các nhà cung cấp có thể xây dựng danh tiếng và cơ sở khách hàng nhanh chóng và chi phí thấp (khởi nghiệp).

Nền tảng mở rộng thị trường, cung cấp nhiều sự lựa chọn hơn và giá thấp hơn và mang các nhà cung cấp và người dùng lại với nhau và tăng sự lựa chọn trong các sản phẩm và dịch vụ. Các nền tảng tăng cường cạnh tranh khi gia nhập thị trường, dẫn đến giá tốt hơn (thường thấp hơn), loại bỏ các liên kết từ chuỗi giá trị (như nguyên liệu thô đến sản phẩm cuối cùng), giúp giảm chi phí.

Cải tiến

Nền tảng đổi mới, kỹ thuật và với các mô hình kinh doanh, dẫn đến chất lượng tăng hoặc chi phí thấp hơn, đồng thời, thu thập thông tin về các nhà cung cấp và người dùng và sử dụng điều này để phát triển các dịch vụ mới. Quy trình có thể dễ dàng mở rộng và có thể nhanh chóng áp dụng một ý tưởng mới ở một số quốc gia. Tốc độ phát triển công nghệ nhanh chóng buộc các nhà cung cấp phải thích nghi với môi trường cạnh tranh hơn, các nền tảng buộc đưa ra lựa chọn hoặc sáng tạo, liên tục cải tiến hoặc biến mất khỏi thị trường. Bên cạnh đó, hiệu quả từ áp lực đổi mới này cũng thúc đẩy việc cải tiến của các nhóm công ty, thương hiệu và người lao động.

Thu nhập

Nền kinh tế nền tảng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, khuyến khích người làm việc tăng năng suất và từ đó đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của một quốc gia.

Nền kinh tế này còn tạo ra những cơ hội mới trong lĩnh vực kinh tế, công việc và doanh thu, cung cấp cho mọi người cơ hội để hoạt động kinh tế cùng với thị trường lao động thường xuyên.

Luật lệ và Môi trường

Về khía cạnh luật pháp, nền kinh tế này buộc hiện đại hóa pháp luật, các nhà hoạch định chính sách phải suy nghĩ lại về tính hữu dụng và cần thiết của một số bộ luật và các quy định. Ngoài ra, nền tảng có thể giúp cho quá trình thực thi bởi vì chúng có dữ liệu liên quan, thúc đẩy tính minh bạch, buộc các cơ quan giám sát phải hành động nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Về khía cạnh môi trường, nền kinh tế này, mặt nào đó, tốt cho môi trường khi mở ra thị trường cho các mặt hàng đã qua sử dụng, giúp chống lại sự lãng phí; khuyến khích sử dụng nhiều hơn các hàng hóa (vốn) hiện có, dẫn đến ít chất thải; tránh các bước vận chuyển (cần ít lưu trữ trong các cửa hàng bán lẻ), tạo ra hiệu quả cao hơn.

Xã hội

Nền kinh tế nền tảng đơn giản hóa việc chia sẻ tài sản, và do đó tăng cường sự gắn kết xã hội. Nền tảng giúp tổ chức công việc tình nguyện dễ dàng hơn, cung cấp cho mọi người những cách mới để liên lạc với nhau, về kinh tế và xã hội.

Nhược điểm

Cạnh tranh

Các nền tảng có thể giữ dữ liệu có giá trị cho riêng họ và cung cấp cho người dùng thông tin không chính xác hoặc phân phối thông tin không đồng đều. Một vấn đề cần lưu ý khác về việc thao túng thông tin: giúp người dùng có thể thao tác thông tin (ví dụ như đánh giá giả mạo), thao túng thông tin về giá.

Ngoài ra, kinh tế nền tảng còn hạn chế cạnh tranh với thị trường nói chung, các doanh nghiệp địa phương và nhà cung cấp nói riêng. Các doanh nghiệp nền tảng chiến thắng sẽ thiết lập thế độc quyền và điều này làm tăng nguy cơ lạm dụng quyền lực thị trường, tạo thành rào cản gia nhập cho những đơn vị mới. Các nền tảng thường hoạt động quốc tế và có thể tránh thuế dễ dàng hơn so với các doanh nghiệp địa phương hay đặt ra các yêu cầu cụ thể để truy cập và loại trừ các nhà cung cấp khi không đáp ứng được từ đó tạo ra các rào cản chuyển đổi.

Cải tiến

Nền tảng làm nản lòng nhà đổi mới do chi phí lợi nhuận biên thấp.

Thu nhập

Lợi nhuận tạo ra từ nền kinh tế nền tảng phần lớn được chuyển giao cho các cổ đông (nước ngoài), đăc biệt là các nền tảng đang dẫn đầu thị trường. Một số tiện ích từ công nghệ có thể gây ra cắt giảm việc làm vĩnh viễn và tăng bất bình đẳng.

Một hệ quả về hành vi tiêu dùng của kinh tế nền tảng, các nhà cung cấp được đánh giá "sao" thường được hưởng lợi nhiều đặc biệt, điều này dẫn đến bất bình đẳng thu nhập lớn hơn. Ngoài ra, sự bất bình đẳng còn xảy ra giữa những người có vốn hàng hóa(họ sẽ có nhiều cơ hội kiếm tiền hơn).

Nền tảng dẫn đến nhiều tiền đen hơn trong nền kinh tế. Việc sử dụng các nền tảng dẫn đến các nhà cung cấp và người tiêu dùng trả ít hơn hoặc không có thuế.

Luật lệ và Môi trường

Về khía cạnh Luật pháp, nền tảng và người dùng đôi khi hành động mâu thuẫn với luật pháp và luật pháp quốc gia. Cụ thể là: Các nền tảng, thường hoạt động trên phạm vi quốc tế, gặp khó khăn trong việc tuân thủ các quy tắc quốc gia khác nhau; Sự phân chia trách nhiệm người dùng và nhà cung cấp cũng chịu trách nhiệm tuân thủ.

Các nền tảng áp đặt các điều khoản và điều kiện chung áp dụng quyền riêng tư và quyền sở hữu. Nền tảng buộc người dùng từ bỏ dữ liệu cá nhân, đôi khi không làm cho họ biết điều này.

Về khía cạnh Môi trường, đôi khi, kinh tế nền tảng có hại cho môi trường khi tạo ra nhiều dịch vụ tận nhà dẫn đến tác động môi trường cao hơn cho quá trình đóng gói và bảo quản. Kinh tế nền tảng giảm giá và kích thích tăng trưởng, dẫn đến tiêu dùng bổ sung nhiều hơn.

Xã hội

Nền kinh tế này không thể hoặc khó cung cấp lợi ích cho những người không thể đọc hoặc sử dụng máy tính. Một vấn đề bất cập khác là về việc gây phiền toái cho người khác. Ví dụ như khi các cá nhân rao thuê căn hộ của họ, việc chia sẻ thông tin trên một nơi công cộng trực tuyến có thể gây một số ảnh hưởng không nên có. Ngoài ra, các nền tảng với quảng cáo như một mô hình kinh doanh làm suy yếu sức mạnh kinh tế của truyền thông.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Nền kinh tế nền tảng https://www.accenture.com/t20160125T111719__w__/us... https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/nl/... https://www.eu-startups.com/2019/02/the-ever-growi... https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_i... https://www.munich-business-school.de/insights/en/... https://www.thecge.net/app/uploads/2016/01/PDF-WEB... https://www.argumentenfabriek.nl/media/1980/argume... https://aisel.aisnet.org/pacis2018/248/ https://www.theregreview.org/2017/09/07/komsky-co-... https://www.thersa.org/globalassets/pdfs/reports/r...